Cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đang trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết. Google – gã khổng lồ công nghệ từng bị cho là chậm chân – đang trở lại mạnh mẽ với hàng loạt siêu phẩm mới: từ AI tạo video Veo 3, cho tới tính năng tạo và chỉnh sửa ảnh chẳng hề kém cạnh DALL-E 3 của OpenAI.

Không chịu kém cạnh, OpenAI cũng tung ra Sora 2, trực tiếp đối đầu với Veo 3 trên mặt trận video. Trong khi đó, Grok lại chọn hướng đi riêng: ra mắt tính năng chuyển ảnh thành video tự động, biến bất kỳ bức ảnh tĩnh nào cũng có thể sống dậy.

Và dĩ nhiên, Meta cũng không đứng ngoài cuộc. Họ bắt tay với Midjourney để tích hợp khả năng tạo ảnh và video bằng AI ngay trong Meta AI, biến nền tảng này thành một xưởng sáng tạo cho người dùng toàn cầu.

Câu hỏi đặt ra là: Phải chăng các ông lớn công nghệ đang dần chuyển hướng sang lĩnh vực giải trí?

Cách đây không lâu, khi Veo 3 vừa ra mắt, mạng xã hội Việt Nam gần như dậy sóng. Người người tìm cách dùng VPN để trải nghiệm, rồi chỉ trong vài ngày, Facebook tràn ngập những video Veo 3 phiên bản copy chỉnh sửa lại từ vài prompt gốc.

Lúc đó, tôi từng hỏi Grok:

“Tại sao các ông lớn lại đổ tiền vào những dự án dường như không mang nhiều lợi ích thiết thực cho nhân loại?”

Anh ấy giải thích cả một tràng dài, nhưng câu khiến tôi nhớ nhất là:

“Có lẽ họ muốn chứng minh cho công chúng thấy sức mạnh thật sự của AI.”

Nghĩ lại, cũng có lý. Giờ đây, khi một bức ảnh hay đoạn video do AI tạo ra xuất hiện, ai nấy đều trầm trồ, thả tim không tiếc tay. Còn những bài viết dài phân tích cách AI giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, nâng cao năng suất hay cải thiện trải nghiệm khách hàng thì lại chẳng mấy ai quan tâm.

Nghĩ kỹ thì cũng không thể trách người dùng hoàn toàn. Mô hình vận hành của mạng xã hội ngày nay nơi thuật toán ưu tiên lượt thích, lượt xem, thay vì giá trị nội dung vô tình khiến những thứ khiến người ta trầm trồ được lan truyền nhanh hơn hàng trăm lần so với những điều chân thực.

Một video AI lung linh có thể thu hút hàng nghìn lượt chia sẻ chỉ trong vài giờ, trong khi một bài viết sâu sắc về AI trong y tế hay giáo dục lại trôi lặng lẽ giữa vô vàn nội dung giải trí.

Tôi từng có một trải nghiệm rất rõ ràng: Một lần, tôi bỏ ra gần cả ngày để viết một bài phân tích kỹ lưỡng về ứng dụng AI trong công việc, chỉnh từng câu từng chữ, nhưng khi đăng lên chỉ được vài lượt like lẻ tẻ. Một lần khác, tôi thử đăng một bức ảnh do AI tạo ra, chỉ mất vài giờ đã có hơn trăm lượt like. Lúc đó, tôi chỉ biết cười trừ, không phải vì buồn, mà vì chợt thấy rõ một điều: cảm xúc bây giờ lan nhanh hơn cả tri thức.

Và điều nghịch lý là: Chính khi mọi người mải xem AI tạo video, thì trên thế giới AI lại đang âm thầm giúp hàng triệu người lao động nhất là dân văn phòng tăng tốc công việc gấp 2, 3 lần mỗi ngày. Từ việc viết báo cáo, tổng hợp dữ liệu, soạn thảo văn bản, cho đến tự động hóa quy trình… đều có thể được AI hỗ trợ hiệu quả. Nhưng vì những công việc đó không đẹp mắt hay không viral nên chẳng mấy ai để ý.

Con người vốn đã dễ bị cuốn hút bởi hình ảnh, cảm xúc và sự mới lạ. Khi thuật toán tiếp tay cho điều đó, chúng ta càng khó cưỡng lại cái trước mắt. Có lẽ vì thế mà các ông lớn công nghệ đều chọn chiều lòng công chúng bằng những tính năng gây choáng ngợp bởi đó là cách nhanh nhất để chứng minh AI thật sự kỳ diệu.

Nhưng rồi, sau lớp hào nhoáng ấy, câu hỏi vẫn còn nguyên vẹn:

AI được tạo ra để giải trí hay để giúp con người sống và làm việc tốt hơn?

Có lẽ, câu trả lời nằm ở chính mỗi chúng ta. AI bản thân nó không giải trí cũng chẳng hữu ích, nó chỉ phản chiếu cách con người sử dụng nó. Nếu ta chỉ dùng AI để gây ấn tượng, nó sẽ dừng lại ở bề nổi. Còn nếu ta dùng AI để tạo ra giá trị, nó sẽ trở thành công cụ thay đổi cuộc sống.

Và có lẽ, khi tiếng trầm trồ, kinh ngạc lắng xuống, điều còn lại không phải là video nào đẹp nhất mà là ai dùng được AI thông minh nhất.